گزارش درس عملیات کشاورزی ـ علوم دامی

گزارش درس عملیات کشاورزی ـ علوم دامی

دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد ساوه

استاد: دکتر مرتضی یوسفی

غنی سازی کاه

در زمینه کشاورزی یکی از محصولاتی که بعد از برداشت زمین های زراعی گندم و جو باقی می ماند کاه می باشد. کاه همان ساقه های خشک شده گندم و جو… می باشد که بعد از برداشت محصول اصلی در زمین باقی می ماند و یا بعد از برداشت محصول از گندم و جو در کارخانه و یا در ماشین کمباین جدا می شود.

کاه که یکی ازمحصولات فرعی می باشد به چند منظور از آن استفاده می شود.

الف) تولید انرژی و حرارت

ب) تغذیه دام

ج) در مصالح ساختمانی

د) اضافی آن هدر می رود.

در تغذیه دام که ازکاه استفاده می شود به عنوان یک ماده شکم پر کن بوده و خوراک دام را از ننظر حجمی تأمین می کند. در کاه 40 تا 50 درصد سلولز وجود داشته که خیلی قابل جذب و هضم نمی باشد. و در ضمن در شکمبه سلولز موجود در کاه با مواد دیگر مخلوط شده و باعث نفخ می شود.

به همین منظور برای اینکه این ماده خوراکی هم از نظر هضم و جذب در شکمبه و هم ازنظر جلوگیری از خطرات نفخ مطلوب‌تر و بهتر شود آن را با موادی دیگر مخلوط کرده که باعث شکسته شدن پیوند بین سلولز و مواد دیگر شده که به این عمل همان غنی سازی کاه می گویند.

طریقه انجام غنی سازی کاه

موادی که می توان برای عمل غنی سازی کاه از آنها استفاده نمود به ترتیب اولویت زیر می باشند.

الف) اوره (کود شکرـ کود سفید)

ب) بی کربنات

ج) آهک

برای انجام این کار ابتدا کاه خورد شده و یا خرمن کوب را در روی زمین پهن کرده و سپس اوره را که قبلاً در مقدار تعیین شده آب حل نموده ایم در روی آن پاشیده و به وسیله یک چنگک مخلوط می کنیم که تمام مقدار کاه پهن شده روی زمین رطوبت کافی را به خود جذب کنند.

نکته1: افزودن اوره به کاه به خاطر بالا بردن از ارزش پرتئین کاه می باشد.

نکته2: برای هر 100 کیلو کاه 100 لیتر آب و 5کیلو اوره استفاده می کنند.

نکته3: کود اوره یا کود شکری به عنوان منبع ازت غیر پروتئینی بوده و دارای دانه های شکر مانند و سفید رنگ می باشد.

نکته4: گلوله های اوره در خوراک ممکن است باعث سقط جنین و ایجاد مسمومیت شود که به دلیل تولید گاز آمونیاک می باشد. به همین دلیل است که باید آن را کاملاً در آب حل بنمائیم.

نکته5: کاه پخش شده در روی زمین معمولاً نباید بیشتر از 10 سانتی متر ارتفاع داشته باشد.

سپس بعد از مخلوط کردن کامل کاه و اضافه کردن تمامی محلول آب اوره به آن، مخلوط را در داخل حوضچه‌ای که از قبل آماده کرده ایم ریخته و روی آن را تکه‌ای پلاستیک انداخته به طوری که با هوای بیرون در تماس نباشد سپس آن را تحت فشار قرار می دهیم.

این حوضچه پر از مخلوط کاه و آب و اوره بعد از 14 تا 20 روز  آزاد کرده و از نظر غذایی مطلوب تر می شود و آماده استفاده برای دام میباشد.

نکته6: در موقع مصرف کاه غنی شده را در معرض هوا به مدتی قرار داده تا گاز آمونیاک آزاد شده توسط اوره از آن خارج شود که دیگر باعث مسمومیت نشود.

نکته7: می توان کمی ملاس یا سبوس گندم به این مخلوط اضافه نمود.

نکته8: در روزهای اول مصرف کمتر به دامها داده شود تا عادت کنند.

گزارش عملیات کاشت، داشت، برداشت

یکی دیگر از مجموعه های رشته‌کشاورزی کار زراعت می باشد. که شامل زراعت غلات و زراعت نباتات و… می شود.

آماده سازی زمین

برای عملیات زراعت ابتدا محدوده زمین مورد مصرف برای کاشت را مشخص نموده و سپس با تراکتور و یا در صورتی که زمین کوچک باشد از طریق نیروی انسانی (بیل زدن) آن را شخم می زنیم.

نکته: قبل از شخم زدن زمین باید آن را از تکه سنگ های بزرگ که ممکن است به دیسک‌های تراکتور صدمه بزند خالی کنیم.

سپس بعد از شخم زدن ازئ دستگاهی به نام دیسک که به تراکتور وصل می شود برای خورد کردن تکه خاکهای کوبیده شده بزرگ و همچنین مسطح کردن زمین استفاده می کنیم.

مرحله بعدی آماده سازی زمین استفاده از دستگاهی است برای ایجاد جوب‌های کوچک یا به اصطلاح فارو زدن می باشد. که باعث ایجاد پشته‌ها می شود.

مرحله آخر همان زدن نهرهای بزرگ برای جاری شدن آب زمین در آن و آب دادن زمین است که به وسیله نهرکن انجام می شود.

مراحل کلی آماده سازی زمین به ترتیب انجام کار:

الف) برداشتن سنگ های بزرگ از زمین

ب) شخم زدن زمین

ج) دیسک زدن

د) فارو زدن

ه‍) نهرکن

 

مرحله کاشت

برای کاشت بذرها می توان به هر صورت ماشینی (مکانیکی) و دستی انجام داد. که برای انجام کاشت به صورت دستی با یک بیلچه زمین را چال کرده و دو تا سه عدد بذر را داخل آن انداخته و سپس روی آن را کمی خاک می ریزیم.

نکته1: فاصله کاشت بذرها بسته به نوع گیاه حدود 10 تا 20 سانتی‌متر می باشد.

نکته2: عمق کاشت در زمین حدود 5تا 7 سانتی متر می باشد.

نکته3: دلیل اینکه در هر قسمت کاشت دو تا سه بذر را با هم می اندازیم به این دلیل است که اگر کمی از بذرها آفت زده بود باز هم تعدادی از آنهابزرگ شود و به مرحله گلدهی برسد.

نکته4: محل کاشت بذرها در روی پشته‌ها می باشد.

بعد از کاشتن کامل بذر در تمام قسمت های زمین مرحله آبدهی آن می رسد.

برای آبیاری آن باید هفته ای 2 بارانجام شود.

 

مرحله کاشت:

بعد از سه تا چهار هفته که بذرها جوانه زده و از خاک بیرون آمدند دو کار را در روی زمین باید انجام دهیم.

1)   تنک کردن – کندن جوانه های اضافی که درکنار هم درآمده اند و باقی گذاشتن تنها یک جوانه برای بزرگ شدن- که دلیل این کار این است که آن یک گیاه بهتر بتواند از مواد غذایی خاک استفاده کند.

2)   واکاری (کاشت دوباره) – کاشتن بذر در قسمتهایی که بذر ها در نیامده است.

بعد از انجام مرحله تنک کردن و واکاری سپس آبیاری کرده و سپس کمی کود شکری در روی زمین می پاشیم.

انواع کود مصرفی

الف) کود شکری (کود سفید یا کود اوره)- که برای بالا بردن کیفیت گیاه و همچنین تأمین نیازهای گیاه در صورت کمبود املاح معدنی خاک استفاده می شود. که این کود را بعد از کاشت و چند مرحله آبیاری استفاده می کنند.

ب) کود فسفات- یا کود سیاه یا کود ریشه که باید در مرحله شخم زدن به خاک اضافه شود که برای بالا بردن مواد معدنی خاک می باشد.

مرحله از بین بردن آفات

در زمانی که گیاهان مزرعه کمی بزرگ شده اند (بعد از 8تا 9هفته) باید از بروز آفات جلوگیری کرد.

انواع آفات:

الف) آفات جانوری که آنها را می توان از طریق سموم از بین برد.

ب) آفات گیاهی که باید این گیاهان اضافی را از زمین هرس کرد و از بین برد.

مرحله برداشت تعدادی ازگیاهان

ذرت- ذرت گیاهی است که به دو منظور آن را کشت میکنند که یک صورت آن علوفه ای می باشد و برای مصرف دام و استفاده آن برای سیلوکردن در گاوداری ها می باشد.

و صورت دیگرآن دانه ای می باشد که برای مصرف انسانی و برای مصرف در جیرهمرغ‌داری های استفاده می شود.

تخم آفتابگردان: این گیاه نیز برای مصرف انسانی که تخم‌های آن را جدا می کنند و دیگر برای روغن‌کشی از آن استفاده می کنند.

پنبه- این گیاه نیز از تخم آن برای مصرف غذاهای دامی و نیز برای مصرف کارهای انسانی استفاده می شود.

یونجه- که برای مصرف غذایی دام و طیور استفاده می شود که یونجه یکی از بهترین غذاهای مصرفی دامداری‌های می باشد.

سم‌چینی

دامها هرچند مدت سم های آنها بزرگ شده و مانع از راه رفتن آنها می شود. در گاوداری ها و گوسفندداریهایی که دامها در مکانهای بسته نگهداری می شوند و به مرتع نمی روند سم‌های آنها بعد از مدتی بزرگ شده که آنها را باید کوتاه کرد.

زیرا این بزرگ شدن سم‌ها هم باعث لنگش و سخت‌تر حرکت کردن دام و هم باعث ایجاد بیماری در سم می شود.

برای کوتاه کردن سم از وسیله‌ای به نام سم چین استفاده می کنند به صورتی که دام را در جایگاه ثابت کرده و یکی از سم های آن را به طرف بالا اورده و آن را ثابت می کنند که در اصل دام روی سه پا ایستاده است. سپس با استفاده از سم چین که مانند قیچی عمل می کند سم آن را تکه تکه کوچک می کنیم.

شاخ سوزی و شاخ بری

در دامهایی که شاخ آنها بزرگ می شود باید شاخ آنها را از بین برد. زیرا بزرگ شدن شاخ ها باعث می شود که دامها در هنگام حرکت و یا جنگ با یکدیگر همدیگر را زخمی کنند. برای انجام این کار دامها را از همان ابتدای نوزاری شاخ آنها را که کوچک است می سوزانند که دیگر رشد نمی کند.

ولی دامهایی که شاخ آنها بزرگ است باید آنها را برش داد. برای شاخ سوزی گوساله ها ابتدا با استفاده از قیچی موهای اطراف شاخ را قیچی کرده و سپس از آمپول بی حس کننده استفاده کرده که دام کمتر آسیب ببیند و بعد از آن اطراف شاخ را کرمی سوختگی را مالیده و سپس بوسیله دستگاه شاخ سوز برقی شاخ آن را می سوزانیم و بعد از سوزاندن شاخ آن را با اسپره ضدعفونی می کنیم.

نکته- برای انجام عمل شاخ سوزی ابتدا باید گوساله را مقید کرد.

پشم چینی

یکی دیگر از مصرفهایی که به جز گوشت و پوست می توان از گوسفندان داشت پشم آنها می باشد.

پشم یکی از تولیدات گوسفندان بوده که برای مصرف انسانی می باشد.

انسانها از پشم لباس و فرش و غیره استفاده می کنند. به همین منظور پشم گوسفندان را چیده و آنها را در کارخانه به لباس و… تبدیل می کنند.

برای عمل پشم چینی ابتدا گوسفند را از 2 تا 3 ساعت قبل در حوضچه پر از آب شستشو داده تا گرد و غبار داخل پشم آنها خارج شود. سپس بعد از مدتی که پشم آنها خشک شد به وسیله ماشین برقی به نام پشم چین استفاده کرده و پشم گوسفندان را کوتاه می کنیم.

بازدید از گاوداری

در جلسات پایانی درس عملیات برای بازدید به گاوداری رفتیم.

در آنجا گاوی بود که شب قبل زایمان انجام داده بود که رحم آن دچار بیماری شده بود که ابتدا آن گاه را ثابت کرده و رحم آن را معاینه کردیم و سپس داخل رحم آن بلوس گذاشتیم تا رحم آن درمان شده و مشکلات دیگری را دچار نشود.

آن گاوداری  دارای گاوهایی با رکورد شیر حدود 40 تا 45 کیلو نیز بود.

یکی دیگر از کارهایی که در این گاوداری شیری انجام دادیم این بود که گاوی را که خوراک آن کم شده بود معاینه کردیم.

ابتدا پلک سوم و سپس غدد لنفاوی که بعد از دیگر معاینات مشخص شد که این گاو دچار زردی شدید می باشد.

در ضمن برای مطمئن شدن این بیماری قطره‌ای از خون دام را نیز کشت دادیم.

و چون این دام تازه اسپرم به آن تزریق شده بود و احتمال وجود نوزادان در رحم آن می رفت از تجویز آنتی بیوتیک که باعث سقط جنین می شود خودداری کردیم و برای آن خوردن هندوانه و ماهی را پیشنهاد کردیم.

بازدید از مرتع

در بازدید از مرتع به مکانی رفتیم که در آنجا جهاد کشاورزی چندسالی بود که طرح بیابانزدائی را در آنجا اجرا کرده بود و گیاهانی را در آنجا کاشته بودند که برای مصرف و استفاده گوسفندان چرایی می بود.

این گیاه در سرما و گرما و خشکی خیلی مقاوم بوده و بعد از چندسال مانند درخت می شود. که این گیاه نیز بهترین خوراک مرتعی برای مصرف گوسفندان می بود که چوپانان آن منطقه گوسفندان شان را در آنجا می چراندند.